40 اصل شاه کلیدهای تریز برای نوآوری

شاید بسیار عجیب باشد ولی نوآوری هم سیستماتیک و نظام یافته شده است. آقای آلتشولر با بررسی بیش از 36هزار اختراع و اکتشاف به این نتیجه رسید که بیش از 99درصد این اختراعات با استفاده از 40 اصل و 39 ابزار رخ داده اند. وی تحقیقات خود را با نام TRIZ نامگذاری کرد که بعدها توسط دیگران و با بررسی اختراعات و اکتشافات بیشتری (حدود 200هزار) این موضوع قوام لازم را یافت به گونه ای که امروز مورد تایید می باشد.

در عصری زندگی می کنیم که به عصر نوآوری معروف است. یعنی قلم های متفکر و پرتلاش سعی دارند در درجه اول، از جوهره خلاقیت در جهت نوآوری علمی و فنی سود جویند و عرصه تجارت و صنعت را هر چه پربارتر سازند. اصول تریز از جمله استراتژی ها و تکنیک های حل خلاقانه مساله است. تریز ۴۰ اصل را برای حل خلاقانه مساله بیان کرده است که درادامه با این اصول اشنا می شویم.

اصول تریز بر این مبنا هستند که هر اختراعی براساس این اصل ها شکل گرفته اند.

در این مطلب به معرفی اختصاری این 40 اصل می پردازیم :

اصل اول تریز : تقسیم

• جسم را به اجزای جدا و مستقل از هم تقسیم کنید
• جسم را قطعه قطعه کنید
• درجه و میزان قطعه قطعه بودن جسم را افزایش دهید.

مثال ها: پرده کرکره – لگو بچه ها – سرعت گیرهای پلاستیکی کف خیابان

اصل دوم تریز : اقتباس

• بخش یا مشخصه ” مزاحم ” را از جسم اقتباس کنید
• فقط قطعه لازم یا مشخصه مورد نظر را از جسم اقتباس کنید.

مثال ها: تهیه فهرست مطالب کتاب ها – دستگاه های کنترل از راه دور – تولید تیزر و آنونس تبلیغاتی

اصل سوم تریز : کیفیت موضعی

• تغییر ساختار همگن و یکسان یک جسم یا محیط بیرونی به ساختار ناهمگن و چندگونه
• اجزای مختلف یک جسم، باید کارکردها و وظایف مختلفی را انجام دهند
• هر قسمت از جسم باید در شرایطی قرار گیرد که برای انجام عملیاتش مطلوب تر است.

مثال ها : سپر خودرو –کلاه ایمنی کارگران و موتورسواران – دو لایه کردن قسمت پنجه دست کش ها

اصل چهارم تریز : نامتقارن سازی

• فرم و شکل متقارن جسم را با فرم و شکل نامتقارن آن جایگزین کنید
• اگر جسم هم اکنون نامتقارن است، درجه عدم تقارن آن را بیشتر کنید

مثال ها: سیستم پخش صوت استریو – تیغه های نامتقارن و متفاوت برف پاک کن خودرو

اصل پنجم تریز : ادغام

• اجسام مشابه یا اجسامی که برای انجام عملیات پی در پی در نظر گرفته شده اند را به صورت مکانی با هم ادغام کنید
• عملیات مشابه یا پیاپی را به صورت زمانی با هم ترکیب کنید

مثال ها : ادغام مداد و پاک کن – ترکیب چراغ و کلاه ایمنی کارگران معدن

اصل ششم تریز : چندکارگی

• یک جسم می تواند کارکردهای متنوعی داشته باشد. بنابراین اجزای دیگر حذف می شوند.

مثال ها : اچار چرخ و اهرم جم بالابر خودرو – همزن – آبمیوه گیری

اصل هفتم تریز : آشیانه کردن

• جسمی درون جسم دیگر قرار داده می شود. آن جسم هم به درون جسم سومی می رود. و این کار ادامه می یابد
• جسمی از درون یک حفره یا سوراخ به درون جسمی دیگر می رود

مثال ها : عصای نابینایان – احداث تونل – داشبورد خودرو

اصل هشتم تریز : جبران وزن

• وزن جسم را با اتصال دادن آن به جسم دیگری که دارای نیروی بالابرنده است، جبران کنید
• وزن جسم را با نیروهای آیرودینامیکی و هیدرودینامیکی که از محیط اطراف تامین می شود، جبران کنید.

مثال ها : شناور کولر آبی

اصل نهم : واکسیناسیون

• اگر انجام کاری برای جسم تنش وارد می کند، مقابله پیشاپیش با ان یا عمل خنثی کننده اش را از قبل انجام دهید.

مثال ها: فیوز دستگاه های الکتریکی – لولاهای مکانیکی درها برای آرام و نرم باز و بسته شدن آن ها

اصل دهم : اقدام مقدماتی

• نیازهای جسم به تغییر یافتن را به طور کامل یا نسبی، از پیش تدارک ببینید
• اجسام را از قبل طوری بچینید که بلافاصله از مطلوب ترین جای ممکن وارد عمل شوند.

مثال ها: درباز کن قوطی های نوشابه و کنسرو روی خود آن ها قرار دارد – ظروف شکل دار کیک و شیرینی پزی